The following dialogs from The Hobbit: The Desolation of Smaug were found on the internet, on Tolkien.hu (see here). The English subtitles were back-translated from Hungarian (sic!), so they need to be corrected. The dialogs are in the chronological order. Sindarin dialogs were already analyzed here. Le hannon, Gabor “Cerebrum” Lorinczi (Parf-en-Ereglas website)!
Thanks to Eva Zhekova we could see today a Digital Booklet with the lyrics, descriptions and credits from the soundtrack of The Desolation of Smaug. This is the linguistic material we can find in the following themes:
Thanks to the user neo1989 (see the Elendili forum) we found the proper form of the Sindarin dialog between Lindir and Elrond in The Hobbit: The Unexpected Journey (Extended Edition). It is as follows:
L: Taenen bar-en-abed athar glaind, nevui penim miruvor. Manann ingadh namen i-darthathar?
E: Mennar úno.Subtitle: ‚The kitchen is under enormous strain, we are almost out of wine. How long do you think they will be with us?’
Subtitle: ‚That has yet to be decided’ (lit. ‚They are not going anywhere’).
*taenen ‚extended’: pp. form of *taen- v. ‚extend’ (?); cf. √TAJ (1) ‚extend, lenghten’ [A Gatway to Sindarin (GtS), p. 313]
*bar-en-abed n. ‚kitchen (lit. house of the cooking)’: *abed ‚cooking’, inf. form of *ab- ‚cook’ (?); compare with Bar-en-Danwedh ‚House of the Ransom (S, UT); cf. √AP (1) ‚food’ (GtS 295)
athar prep. ‚beyond, across’ (GtS 240)
glaind, pl. of gland ‚boundary’ (VT 42:8, GtS 257)
*nevui adj. pref. ‚near’; cf. nef, nev- ‚hither, near, on this side’ (GtS 276)
*penim v. ‚we are lacking’; personal form of *pen- ‚to be lacking’ + -m ‚we’; compare with pen (1) prep. ‚without, lacking, -less’ (GtS 280)
miruvor n. ‚wine’ (in the movies David Salo decided that this Quenya term from Valinor would mean ‚wine’ in Middle-earth)
*manann adv. ‚how long?’; from man ‚how’ + and-, -ann ‚long’
ingadh ‚you guess’, personal form of *ing- ‚guess’; cf. √IŊK ‚guess’ (GtS 299)
namen ‚with us’
i ‚that’
darthathar ‚they will stay’
mennar ?
úno ?
Help us to decipher the rest of the dialog!
Compare it with our guess made more than a week ago (here).
_____________________
G-i-P stands for Gwaith-i-Phethain, âThe Fellowship of the Word-smithsâ or the linguistic website devoted to post-Tolkienian constructions in the âreconstructedâ languages of Middle-earth [link].
Visit us on Facebook!
[Elendilion, a Polish website about Tolkien and Tolkienists, has about 100 articles in English (Westron). See them here.]
Another Christmas and another honest gift from the Hungarian linguist, Gabor „Cerebrum” Lorinczi (of Parf-en-Ereglas website)! Below you will find his analysis concerning the Sindarin phrases from the movie The Hobbit: The Desolation of Smaug. Cerebrum wrote in his message:
This time, because of a lot of uncertainty, I can provide only a quasi-complete analysis of the Sindarin dialogues from the movie.
I marked in red those words I have no idea about and in blue those I am not sure of. (In both of these cases, there is a chance that the spelling is not correct.) I am really curious about your opinion on these
Alae, the dialogues in chronological order:
Yesterday evening I could see The Hobbit: Desolation of Smaug in IMAX (Katowice, Poland). Last year we tried to find out all the linguistic elements of the last movie (the results can be seen here: Complete analysis of the Sindarin dialogs and Hobbit’s Quenya, Orkish and Khuzdûl!). Let us do the same with H:DoS! It will be more complicated. I could hear there great amount of Sindarin (especially in the dialogs between Legolas and Tauriel; some phrases by Thranduil), a lot of Orkish (Azog, Bolg and their Orkish soldiers), some Black Speech (by Sauron – terrible demonic scene!), some Quenya (by Gandalf) and not so many Khuzdûl. I could see a lot of beautiful runes (mainly Angerthas Erebor) – on the back doors of the Lonely Mountain, on Kili’s talisman, inside of Erebor. There were even some Orkish signs! I liked semi-Scottish accent of the inhabitants of Esgaroth. The Lake Town has become one of my most favourite locations in the whole cycle of the Middle-earth movies by Peter Jackson. I would love to know your opinion about these – mentioned above – elements of the new movie. Help me to find out the linguistic secrets of The Hobbit: The Desolation of Smaug!
Some of them are alredy beeing discussed on the TORn Message Board (see here). We can find there a picture of Kili’s talisman, the Sindarin phrases like ú-dangada e orchal ‚I do not understand the king’, Legolas or man os Tauriel? ‚What about Tauriel?’. They discuss the name of the Starlight Feast (Mereth in-Gil?). In my humble opininion the Cirth on Kili’s talisman read something like *ingikh’ di. The interesting research has already began…
Źródło: Omentielva.com
Nieczęsto się zdarza, żeby badacze języka quenya spotkali się na wspólnym nabożeństwie w kościele. Ale oto nadarzyła się taka okazja podczas piątej już konferencji Omentielva (o poprzedniej edycji pisaliśmy tutaj). Na jej zakończenie, 11 sierpnia b.r. w niedzielę w zborze luterańskim Temppeliaukio (słynnym Kościele Skalnym) odbyło się nabożeństwo pod przewodnictwem pastora Petri Tikki – po fińsku, angielsku i quenejsku. Petri jest znanym lingwistą tolkienowskim – przewodniczącym tegorocznej konferencji.
Konferencja odbywała się w dniach 8-11 sierpnia. Jej główna lokalizacja to Arkadia International Bookshop w stolicy Finlandii – Helsinkach. W tym roku przewodniczył jej Petri Tikka (fiński lingwista tolkienowski i pastor luterański), a sekretarzem był Anders „Beregond” Stenström. Pojawili się głównie europejscy miłośnicy i badacze języków Profesora Tolkiena, w tym Roman Rausch, Julian Bradfield, Johan Winge i Måns Björkman. Wykłady wygłoszone podczas konferencji znajdą się piątym numerze czasopisma Arda Philology – ukaże się ono w 2014. Same wykłady obejmowały takie zagadnienia jak ortografia sindarińska, quenya jako język praktyczny, ewolucja alfabetów elfickich, nowe odkrycia inskrypcji tengwarowych J.R.R. Tolkiena, lingwistyka Elfów Zielonych, słownictwo elfickie, wyjaśnienie słowa Hobbit, książki o językach Tolkiena, ewolucję wiersza Nieninque. Całość wzbogaciły zajęcia z elfickiego haiku, spotkanie poetyckie, sesja gier oraz wspomniane wyżej nabożeństwo luterańskie (szczegółowy program konferencji znajduje się tutaj). Poniżej prezentujemy quenejskie tłumaczenie Psalmu 100, który był odśpiewany przez Petrego Tikkę w czasie nabożeństwa.
Jeśli jeszcze tego nie czynisz, wyrabiaj w sobie zwyczaj modlitwy dziękczynienia. Sam często tak się modlę (po łacinie). Gloria Patri [‚Chwała Ojcu’], Gloria in Excelsis [‚Chwała na wysokości Bogu’], Laudate Dominum; Laudate Pueri Dominum (tę modlitwę lubię szczególnie), któryś z niedzielnych psalmów, Magnificat. Litania loretańska z modlitwą Sub tuum praesidium [‚Pod Twoją obronę’]. Kiedy nauczysz się ich na pamięć, nie będzie Ci nigdy brakowało słów radości. Dobrą i godną podziwu jest znajomość kanonu mszalnego, możesz go sobie odmawiać w sercu, jeśli okoliczności nie pozwalają Ci uczestniczyć w Mszy. I tak kończę Faeder lár his suna [Ojciec radzi synowi]. Z wielką miłością.
To słowa J.R.R. Tolkiena z jego listu do syna Christophera ze stycznia 1944. Christopher służył wtedy w RAF w Afryce Południowej. Niech będą one dla nas wstępem do krótkiego spotkania z mniej znanym fragmentem „linguopei” (terminem tym określam twórczość na polu lingwistyki artystycznej takiej jak tworzenie własnych języków), który opisany został ponad 10 lat temu w czasopiśmie Vinyar Tengwar (nr 43 i 44). Chodzi o modlitwy katolickie, które Tolkien przełożył na swój przepiękny język quenya: Ojcze nasz, Zdrowaś Mario, Chwała Ojcu, Pod Twoją opiekę oraz fragment Litanii Loretańskiej. W ostatnią niedzielę w Kościele katolickim czytano znany fragment Dobrej Nowiny według Ewangelisty Łukasza (Łk 11,1-13). Jeden z uczniów pyta Mistrza: «Panie, naucz nas się modlić (…)». I Chrystus Jezus odpowiada (Mt 6,8-13): «Wy zatem tak się módlcie:
Ojcze nasz, który jesteś w niebie,
niech się święci Twoje imię!
Niech przyjdzie Twoje królestwo;
niech Twoja wola się spełnia na ziemi, tak jak i w niebie.
Naszego chleba powszechnego daj nam dzisiaj;
i przebacz nam nasze winy, tak jak i my przebaczamy tym, którzy przeciw nam zawinili;
i nie dopuść, abyśmy ulegli pokusie, ale nas zachowaj od złego.»
Modlitwę poznajemy w greckiej wersji, choć możemy domniemywać, że Chrystus uczył swoich uczniów modlitwy w języku aramejskim, który w tych czasach był „Wspólną Mową” całego Bliskiego Wschodu. Tolkien tłumacząc tekst tej (i pozostałych czterech modlitw) na quenya, musiał dokonać swoistej inkulturacji chrześcijańskich treści w język, w kody kultury wymyślonego świata. Dlatego sama quenejska modlitwa Ojcze nasz jest dla nas tak ciekawa. Tłumaczenia na quenya powstały w latach 50., gdy Profesor prowadził prace nad dokończeniem swojego Władcy Pierścieni. Są to więc tłumaczenia na prawie „kanoniczną” wersję języka Elfów Wysokich (tę ostateczną, „kanoniczną” wersję języka poznajemy jednak dopiero przy okazji II wydania Władcy Pierścieni w 1965, gdy Tolkien dokonał kilku zmian gramatycznych, np. zamienił końcówkę zaimka 1 osoby liczby mnogiej wyłączającej ‚my ale bez ciebie’: -mmë na -lmë; po 1965 -mmë stało się końcówką zaimka 1 os. liczby podwójnej). Dzięki uprzejmości The Tolkien Estate oraz czasopisma Vinyar Tengwar cały numer 43 czasopisma z trzema pierwszymi modlitwami przełożonymi na quenya możecie przeczytać w pliku pdf (tutaj). Poniżej przedstawiam Wam tekst Tolkiena, który został przeze mnie lekko „uaktualniony” do wersji quenya znanej z Władcy Pierścieni (nie wiem jak sam Tolkien zmieniłby ten tekst – ja poprzestałem tylko na poprawieniu formy zaimków):
Átarelma i ëa han Ëa
na airë esselya
aranielya na tuluva
na carë indomelya mi Cemen tambë mi Eruman.
Ámen anta síra ilaurëa massalma
ar ámen apsenë úcarelmar sív’ elme apsenet tien i úcarer elmen.
Álamë tulya úsahtíenna mal ámë etelehta ulcullo. Násië.Dosłowny przekład na polski:
O Ojcze nasz, który istniejesz poza granicami Stworzenia (quen. Ëa) niech uświęci się Twoje imię, Twoje królowanie niech nadejdzie, niech czyni się Twoja wola na Ziemi tak jak i w Raju (quen. Eruman). Daj nam dzisiaj chleba naszego codziennego i przebacz nam nasze złe czyny tak jak i my przebaczamy je tym, który źle nam czynią. I nie prowadź nas ku pokusom, ale uwolnij nas od złego. Niech tak się stanie’.
Wśród alfabetów, które wymyślił J.R.R. Tolkien, najmniej znany jest tak zwany New English Alphabet (‚nowy angielski alfabet’). Każdy słyszał o tengwarze albo runach cirth. Od lat czasopismo Parma Eldalamberon publikuje materiały dotyczące wcześniejszych form tych pism. Tymczasem Nowy Angielski Alfabet pozostaje do dziś wielką enigmą. Z Biografii Carpentera dowiadujemy się, że Tolkien zapisywał tym alfabetem swój dziennik w latach 60. W książce J.R.R. Tolkien. Artist and Illustrator autorstwa pary badaczy, Ch. Scull i W.G. Hammonda (str. 189-190), reprodukowano dwie strony dokumentów z inskrypcjami w New English Alphabet (inskrypcje: sauron oraz poor queen – tę ostatnią reprodukujemy po lewej). Podczas konferencji lingwistycznej Omentielva Tatya (w Antwerpii w 2007) odbyła się prezentacja nieznanych dokumentów zapisanych tym alfabetem. Dzięki zdjęciom znalezionym w Internecie, udało nam się zrekonstruować część tego alfabetu (na zdjęciu po lewej). Tutaj znajdziecie zdjęcia z tamtej konferencji – link.
Source: TheOneRing.net, Miðgarðsmál
We have been writing about David Salo many times on G-i-P (eg. here). He is famous of his work as a linguist, language constructor and translator for Peter Jackson’s The Lord of the Rings and The Hobbit movies. David Salo has recently started his own language blog called Midgardsmal (or more literary Miðgarðsmál, Norse for ‚languages of Middle-earth’). Salo intends to blog about his thoughts about his work on the films, as well as the new languages he created for The Hobbit. So his blog is already (and will be even more in the future) together with our Gwaith-i-Phethain the main source of our knowledge about the languages of Middle-earth used in Peter Jackson’s movies!
In his first post he writes:
I’m starting this blog because I know there are a lot of questions about my linguistic work on Tolkien’s languages, particularly in connection with the movies made by Peter Jackson. Instead of trying to write the same answers to a lot of different people, I thought it would be better to put some of these answers out where they can be publicly viewed.
Creating languages to supplement the work of one of the best known language creators in the world is a daunting task. It might have been too daunting if I’d ever thought about it in those terms when I started out. Actually, I kind of got sucked into it gradually.
What can we find on Miðgarðsmál today? There is a lot of interesting explanation of David Salo’s Neo-Khuzdûl (cf. here; texts „Paradixis”, „Piece by piece”, „Mining for meaning”, „Dwarvish aspirations”, „Question about Dwalin’s axes”, „The Architecture of Words”, „Runes in The Hobbit film”, „Language Creation 101”. There is not so much about the Elvish languages (only a very interesting „Notes on Elvish words”, and David’s reconstruction of Telerin). Seeing the structure of the website we can expect more texts about Elvish, Khuzdûl, Black Speech and Orkish.
Let us remind the following analysis by G-i-P:
G-i-P stands for Gwaith-i-Phethain, ‘The Fellowship of the Word-smiths’ or the linguistic website devoted to post-Tolkienian constructions in the “reconstructed” languages of Middle-earth [link].
Visit us on Facebook!
Maciej Lewandowski przesłał nam bardzo ciekawą relację filmową z prelekcji i warsztatów języka walijskiego pt. „Walijski – żywy język elfów :: Cymraeg – iaith fyw yr ellyllon”, którą zarejestrowano podczas poznańskiego Pyrkonu, 25 marca 2012. Warsztaty przygotowali Arkadiusz „Eryr” Lechocki i Agnieszka „Ayame” Zajączkowska, studenci filologii angielskiej, specjalizacji celtyckiej na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Maciej Lewandowski oraz redakcja Elendilionu serdecznie dziękują Arkowi i Agnieszce za zgodę na upublicznienie tego nagrania. Naszym Czytelnikom życzymy miłego oglądania!