Gody, czyli o przeciąganiu kłody… (21 grudnia)

19.12.10, 08:00, dodany przez Galadhorn

Zbliża się Zimowe Przesilenie (w tym roku astronomiczne przesilenie zimowe przypada 21 grudnia o godzinie 23.38). W dawnej Anglii świętowano tego dnia Yule, festyn światła, który gromadził przy ogniu pogańskich Germanów. W Księdze Zaginionych Opowieści (KZO) dnia tego Elfy miały swoje święto Turuhalmë.

Niewiele wiemy o Turuhalmë. Oto co udało się znaleźć we wczesnych pismach Tolkiena. W KZO I w „Opowieści Gilfanona” mamy opis świętowania w Dworku Utraconych Zabaw (Mar Vanwa Tyaliéva). Z zaśnieżonych lasów przywieziono saniami drwa na palenisko. Ognia Opowieści (ang. Tale-fire, gnomijskie Tôn·a·Gwedrin) nie wolno było zagasić. Ale w przededniu Turuhalmë zmniejszano go do małego płomienia, który rozniecano w wielkie ognisko dopiero w noc Przesilenia Zimowego. W świętowaniu Turuhalmë ważną rolę odgrywały właśnie wielkie drwa. Przyniesione do Komnaty Ognia Opowieści były błogosławione przez Lindo i kładzione na palenisku, a tam rozpalały się podsycone magią Lindo. Tymczasem Vairë błogosławiła odrzwia komnaty i dawała klucz Rúmilowi. A potem dawano sygnał do śpiewów i tańców.

Do tych drew nawiązuje nazwa święta. W qenya (eldarissie) Turuhalmë to *’przeciąganie drwa’. Wiemy to na podstawie formy gnomijskiej (język goldogrin) Duruchalmos (lub Duruthlum) czyli Halm na·dhuruthon w PE nr 11, str. 47 (tzw. Gnomish Lexicon), która wyjaśniona jest również jako ‚przeciąganie drwa’.

Święto Halm na·dhuruthon (Turuhalmë) to sam poranek opisany w „Opowieści Gilfanona”, gdy z lasu przeciąga się saniami kłody. Wieczór Zimowego Przesilenia, bezpośredni odpowiednik ang. Yule to w gnomijskim Durufui ‚Noc Drwa (lub Kłody) lub Tonfui ‚Noc Ognia’ (PE nr 11, str. 47, 71).

Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby w podobny sposób wyobrażać sobie Gody w Śródziemiu w późniejszych fazach koncepcyjnych. Kto wie czy w Rivendell nie zbierano się w Sali Kominkowej i rozpalano mocno ognia przywleczonymi z lasu kłodami, a potem snuto całą noc opowieści o Dawnych Dniach…

W Anglii znany jest zwyczaj „Godowej Kłody” czyli Yule-log, którą przeciąga się na Święta do domu, jak na załączonym obrazku Chambersa.

Kategorie wpisu: Kalendarium Śródziemia, Utwory Tolkiena