Aktualności ze świata miłośników twórczości Tolkiena

Wkrótce wznowienie Listów J.R.R. Tolkiena

Źródło: Informacja własna

Kilka miesięcy temu pisaliśmy, że pojawiła się szansa na wznowienie Listów J.R.R. Tolkiena w wydawnictwie Prószyński Media. Dziś możemy potwierdzić tę informację i podać dokładną datę premiery książki. Według informacji uzyskanej bezpośrednio w firmie Prószyński będzie to 9 listopada 2010. Przypomnijmy, że będzie to wydanie poprawione i mocno zmienione w porównaniu z pierwowzorem – wówczas cała tolkienowska terminologia była dopasowana do tłumaczenia Władcy Pierścieni Jerzego Łozińskiego, tym razem podstawą jest przekład Marii Skibniewskiej. Oczywiście także i w tym wydaniu tłumaczką jest Agnieszka „Evermind” Sylwanowicz, co gwarantuje bardzo wysoki poziom wydania. Jeżeli nic się nie zmieni i książka zostanie wydana będzie to jedno z największych wydarzeń tolkienowskich roku.

Tricon 2010 okiem pewnego Hobbita

Tricon jeszcze trwa, ja jednak musiałem wyjechać z Cieszyna w przedostatnim dniu tego niezwykłego konwentu. Chciałbym się z Wami podzielić moimi przeżyciami i obserwacjami. Oto one…

Dzień I

triObrzeża „Mrocznej Puszczy” (Beskidy jako część Karpat to najpewniej fragment starożytnej Silva Hercinia vel Silva Marciana – Mrocznej Puszczy), koniec sierpnia bieżącego roku. Jesteśmy uczestnikami Triconu, o którym pisaliśmy już w naszym serwisie (tutaj). Z Sosnowca ruszyliśmy o poranku 26 sierpnia trasą przez Pszczynę i Skoczów do Cieszyna. Niestety! Głupi korek spowodowany przez głupio prowadzone roboty drogowe (zwane ponoć przez niektórych tuskami) zatrzymał nas na godzinę na odcinku pszczyńskim. Ale około godziny 12.00 jesteśmy już na miejscu. Spieszno nam, bo nasza prezentacja na temat adaptacji tolkienowskich otwiera blok tolkienowski na Triconie. O 14.00 musimy być już gotowi do prelekcji. Tricon, organizowany przez Śląski Klub Fantastyki i bratnie kluby z Czech i Słowacji, odbywa się na terenie polskiego Cieszyna, w kampusie Uniwersytetu Śląskiego. W budynkach wydziałów artystycznych, pośród kopii starożytnych posągów znajdują się sale, w których wszystko czeka na prelegentów i uczestników. Rejestracja odbywa się szybko i sympatycznie. Dzięki temu, że wcześniej popłaciliśmy akredytacje, zapłaciliśmy sobie za koszulki konwentowe itd., otrzymujemy ładne płócienne torby z programem (wyjątkowo klarownie rozpisanym), publikacjami konwentowymi (fajna jest książka z opowiadaniami o smokach), identyfikatory (przez najbliższe dni z dumą będę nosił swój z imieniem „Galadhorn” zapisanym wielkimi literami), do nich dołączona karta do głosowania na literacką nagrodę Zajdla i naklejki do głosowania na najlepszy strój. Mnie organizacja konwentu bardzo się podoba, a bardzo jest to dla mnie interesujące, bo na podobnej imprezie nie byłem już od… ośmiu lat, a przecież przed laty, na trójmiejskim Euroconie  2000 to my z Tomem byliśmy odpowiedzialni za blok tolkienowski i na naszym koncie jest współorganizacja niejednej konferencji tolkienowskiej.

Przeczytaj resztę wpisu »

Hengwar czyli tengwar dla współczesnego Elfa

tengTakiego projektu jeszcze nie było! Poznajmy efekt zabawy z typografią elficką. Oto na stronie Behance Network grafik Marcin Przybyś zaprezentował niedawno zupełnie nową czcionkę tengwarową, która dowodzi, jak mogłoby wyglądać pismo Fëanora w dobie nowoczesnej typografii. Jak wyglądałby druk publikacji wydawanych dziś przez Elfy zaopatrzone w komputery i nowoczesny skład dokumentów? Oto odpowiednik czcionki Helvetica w Śródziemiu czyli Hengwar Marcina Przybysia. Nowa czcionka nosi oficjalną nazwę Tengwar New w odmianie light i bold. Niestety nie znaleźliśmy żadnych plików do ściągnięcia, więc na razie czcionkę można tylko podziwiać na zdjęciach. Więcej na stronie Marcina Przybysia.

Już jest Ancalima nr 4

ancalimaZgodnie z zapowiedzią, wczoraj ukazał się czwarty numer e-fanzinu tolkienowskiego Ancalima. Jak napisała redaktor (bez)czelna, Paulina „Halcatra” Stefańska:

W imieniu Redakcji mam przyjemność powitać wszystkich już po raz czwarty. Jesteśmy z Wami już ponad rok i właśnie oddajemy w Wasze ręce kolejny numer Ancalimy. Mamy nadzieję, że i tym razem uda nam się wkraść w Wasze łaski. Numer trzeci został pobrany już niespełna 500 razy, zaś drugi przekroczył magiczny próg 1000 pobrań! Nie szczędzicie również czasu na pisanie komentarzy – dziękuję bardzo za wszystkie opinie, które napływały do nas z różnych stron. Mamy nadzieję, że nasza wspólna praca będzie przynosiła owoce przy tworzeniu kolejnych numerów. Tym razem możecie zapoznać się z trzynastoma nowymi tekstami. (…)

Resztę wstępniaka znajdziecie oczywiście w fanzinie, a ja, jako komentarz do powyższego fragmentu, dodam od siebie, że może w chwili pisania tego tekstu przez Halcatrę, „trójka” miała niespełna 500 pobrań, ale na chwilę obecną pół tysiąca jest już przekroczone. Gratulacje, „czwórce” również życzymy sukcesu.

Ancalimę nr 4 (a także pozostałe trzy) możecie pobrać z tej strony: http://ancalima.bezkr.es/download.php

Poniżej prezentujemy spis treści najnowszego numeru:
Przeczytaj resztę wpisu »

Od Tołkinów do Tolkienów (III)

U nas dość głowę podnieść, ileż to widoków!
Ileż scen i obrazów z samej gry obłoków!
Bo każda chmura inna (…)

(A. Mickiewicz, Pan Tadeusz, Ks. III, ww. 635-637)

t3Barcja to dziewicza kraina pod niesamowitym niebem. To już część europejskiej Północy, która krajobrazowo, a – dzięki nazwom miejscowym i cechom architektury – także kulturowo przypomina trochę pobliską Litwę. W każdym razie okolice Tołkinów w powiecie rastemburskim (kętrzyńskim) to dla nas prawdziwie „Polska Egzotyczna”.

I tak – to Barcja, nie Warmia! Tołkiny nie leżą w Warmii (bałt. *Varmē *’czerwona’), jak pisałem w poprzednich częściach tego cyklu (teksty Czy Tolkienowie pochodzili z Warmii oraz Tołkiny na Warmii gniazdem rodu Tolkienów)! Owszem, tu także rozciągała się Diecezja Warmińska, ale granica Warmii właściwej – tożsamej w domeną biskupów warmińskich – przebiegała kilka kilometrów na południowy-zachód od Tołkinów (niem. Tolksdorf). Miało to kapitalne znaczenie w czasach Reformacji, bo Tolksdorf – jako przynależny do Prus Książęcych – zgodnie z zasadą cuius regio eius religio stał się obszarem formalnie luterańskim, tuż przy granicy biskupiej, katolickiej Warmii. Tołkiński katolicki kościół z XIV w. stał się tym samym zborem luterańskim (od 1510 r. należał do parafii w Kraskowie/Schönfließ, a od 1528 do już wtedy protestanckiej parafii w Garbnie/Lamgarben). Dodajmy, że wieś od chwili swojego powstania (w 2 poł. XIV w. na prawie chełmińskim, jak inne pobliskie wsie?) leżała poza domeną biskupów (czyli poza Warmią), bezpośrednio pod władaniem Zakonu Niemieckiego, czyli w tej części Barcji, która należała do Prokuratorii Rastemburskiej („Kętrzyńskiej”) w Komturstwie Bałgijskim (Bałga, niem. Balga leży dziś w Okręgu Kaliningradzkim). Ale mimo zwierzchności krzyżackiej był to Archiprezbiterat Reszelski (ozdobiony biskupim zamkiem Reszel, niem. Rößel leży kilkanaście kilometrów od Tołkinów, już na terenie Warmii właściwej).

Przeczytaj resztę wpisu »

Rzeźba Tolkiena, błogosławiony Kardynał i oczekiwany Papież

We wrześniu b.r. Papież Benedykt XVI przybędzie z wizytą apostolską do Wielkiej Brytanii. Wkroczy również na szlaki bliskie każdemu tolkieniście, odwiedzając dnia 19 września Birmingham i tamtejsze Oratorium, czyli ośrodek wspólnoty księży filipinów (oratorian), w którym swoje chrześcijańskie wychowanie na przełomie XIX i XX wieku pobierali dwaj mali chłopcy: Ronald Tolkien i jego brat, Hilary.

newmanentW ostatnim dniu brytyjskiej wizyty – 19 września o godzinie 10.00 w Birmingham, w podmiejskim Parku Cofton – Papież Benedykt XVI rozpocznie Mszę św., połączoną z beatyfikacją sługi Bożego kardynała Johna Henry’ego Newmana (na zdjęciu obok), odnowiciela katolicyzmu w Wielkiej Brytanii i założyciela Oratoriów w Oksfordzie, Londynie i Birmingham – w miejscach, z którymi związał się też wierny syn Kościoła katolickiego, J.R.R. Tolkien. Tego samego dnia po południu, Papież złoży też prywatną wizytę w Oratorium św. Filipa Nereusza w Edgbaston, na przedmieściach Birmingham. Będzie obecny w tym samym kościele, w którym służyli do Mszy dwaj mali ministranci – Ronald i Hilary Tolkienowie. Znajdzie się też w budynkach wspólnoty, do której należał ojciec Franciszek Ksawery Morgan, prawny opiekun i „anioł stróż” dorastających a wcześnie osieroconych braci. Cały program wizyty Benedykta XVI w Anglii i Szkocji znajdziecie na stronach Katolickiej Agencji Informacyjnej (tutaj).

Jest jeszcze jeden powód, dla którego wizyta z Birmingham może zainteresować tolkienistów – i to nie tylko tych, którzy dzielą tę samą wiarę,  którą wyznawał J.R.R. Tolkien…

Przeczytaj resztę wpisu »

Blok tolkienowski na Triconie 2010

Miejsce konwentu (Place): Cieszyn (PL) / Český Těšín (CZ)
Czas (Time): 26-29.08.2010
Strona internetowa (Website)

triconTricon to międzynarodowy konwent o bardzo rozbudowanym programie. Na Tricon składają się trzy połączone imprezy: Eurocon + Parcon + Polcon (patrz niżej).

W trakcie konwentu swoją obecność zaznaczą też polscy tolkieniści i tolkienolodzy. Wynotowaliśmy z programu Triconu następujące punkty tolkienowskie (gdy tylko poznamy dokładny program, podamy też naszym Czytelnikom daty i godziny poszczególnych prelekcji):

  • Od Bakshiego do filmowego Hobbita – adaptacje dzieł J.R.R. TolkienaTomasz Gubała, Ryszard Derdziński (Tom Goold i Galadhorn) (26.08 godz. 14.00)
  • Minas Tirith jako miasto symboliczneZofia Marduła (Cotsillë) (26.08 godz. 18.00)
  • Panel: Życie, śmierć, długowieczność – dary i kary Anna Adamczyk-Śliwińska, Michał Leśniewski, Agnieszka Sylwanowicz (Nifrodel, M.L., Evermind HS Took) (27.08 godz. 16.00)
  • Prezentacja: Jarek Florczak (Elek Bregalad) Mokisfilm (27.08 godz. 16.00)
  • Túrin i Edyp czyli o fatalizmie i tragiczności Tadeusz Olszański (Halbarad Dúnadan) (27.08 godz. 18.00)
  • “Droga wiedzie w przód i w przód”. Filmowo-książkowy konkurs tolkienowskiDariusz Bielak, Sławomir Graczyk, Karolina Stopa-Olszańska (Melinir) (28.08 godz. 10.00)
  • Tolkienowska „Mythopoeia” – Bóg, wiara i wolność? – Jakub Lichański (28.08 godz. 13.00)
  • Co pływa w zupie u J.R.R. TolkienaAnna Adamczyk-Śliwińska (Nifrodel) (28.08 godz. 17.00)

Prelekcje w języku angielskim i czeskim:

  • The Image of a Dragon in J.R.R. Tolkien’s Middle-earth and Ursula K. le Guin’s EarthseaAgnieszka Tańczuk (Melinea) (29.08 godz. 13.00)
  • The One Ring with Chinese Characteristics. Reception of The Lord of the Rings in contemporary ChinaJakub Urbański (Conducator) (27.08 godz. 10.00)
  • Samwise the GreatMaria Błaszkiewicz (27.08 godz. 11.00)
  • Čaje z HobittínaJ.Boháč (27.08 godz. 15.00)
  • Kreacja postaci ÉowinyJustyna Brzezińska (27.08 godz. 19.00)
  • Lord of the Rings Quiz Marcin Szklarski
  • What LotR is aboutMaria Błaszkiewicz, Justyna Brzezińska, Agnieszka Sylwanowicz (27.08 godz. 12.00)
  • Ringers: Lord of the FansChristopher Garbowski (28.08 godz. 12.00)
  • Orality and literacy in The Lord of the RingsBartłomiej Błaszkiewicz (28.08 godz. 14.00)

Z ostatniej chwili: w czwartek ok. godz. 18.00 na Rynku w Cieszynie rozpocznie się koncert zespołu Drużyna Trzeźwych Hobbitów.

Miło nam też donieść, że na stronie Triconu znaleźć już można projekt koszulki konwentowej, którego autorką jest Małgorzata Pudlik („Smoczyca”; Sekcja Tolkienowska ŚKF) – odnośnik.

Przeczytaj resztę wpisu »

Tolkien in Oxford w pełnej wersji (BBC)!

Dnia 30 marca 1968 r. o godzinie 21.50 brytyjski kanał telewizyjny BBC 2 nadał prawie 27-minutowy film o J.R.R. Tolkienie. Nosił on tytuł Tolkien in Oxford i był częścią wieczornego cyklu  Release. Czterdzieści dwa lata później możemy go znów zobaczyć w całości!

68Już w styczniu 1968 roku trwały rozmowy między BBC i wydawcą Tolkiena, oficyną Allen & Unwin, o ewentualnym telewizyjnym wywiadzie. Jest to czas, w którym sukces odnoszą książki Tolkiena Road Goes Ever On oraz Kowal z Podlesia Większego, a na biurku Profesora powstaje kontynuacja Władcy Pierścieni czyli The New Shadow (nigdy nie ukończona). Pieśń pt. Lament Galadrieli we wspaniałym wykonaniu Wiliama Elvina (wykonawcy pieśni z wydanej właśnie książki Road Goes Ever On) będzie zamykać film Tolkien in Oxford. Reżyserem ma być Leslie Megahey. Materiał zrealizowano w dniach 5-9 lutego 1968.

Tolkien in Oxford obejrzyj tutaj.

Przeczytaj resztę wpisu »

Bitwa między Gotami i Hunami już w listopadzie!

Książka między innymi dla tych, których fascynują starożytności germańskie na ziemiach dzisiejszej Polski. Wydawnictwo HarperCollins w listopadzie b.r., po 50 latach wznawia niezwykłą pracę Christophera Tolkiena z mistrzowskim tłumaczeniami Islandzkiej Sagi Heidreka oraz Bitwy między Gotami i Hunami!

odynPisaliśmy niedawno o możliwych związkach Wistlawudu (‚Lasu Wiślańskiego/Lasu Gotów Nadwiślańskich’) z Mroczną Puszczą (patrz tutaj) i dziejami Gotów na ziemiach polskich, a tymczasem serwis Tolkien Library przyniósł nam dziś radosną wieść (odnośnik). Kolejna książka tolkienowska (tym razem praca Christophera Tolkiena) ukaże się jeszcze w tym roku w wydawnictwie HarperCollins. Posiadam tę pracę w formie kserokopii. Jest niezwykła, bo zbiera różne poglądy na temat powiązań sag i poematów z czasów Wędrówek Ludów i wczesnego średniowiecza z dziejami historycznych Gotów i Hunów.  Zawiera też piękne tłumaczenie słynnej sagi, która znana była dobrze J.R.R. Tolkienowi i zainspirowała niektóre elementy jego opowieści. Mamy tam na przykład opowieść o mieczu magicznym, Tyrfingu, który kojarzy się z Anglachelem Túrina Turambara. Jest tam też bohater Brego, a pamiętamy, że tak samo nazywał się drugi król Rohanu. Jest Durin, Dwalin i Mroczna Puszcza. Jest też pojedynek na zagadki, który mógł zainspirować słynną scenę z Bilbem i Gollumem w Hobbicie.

Książka Christophera Tolkiena pt. The Saga of King Heidrek the Wise ukazała się po raz pierwszy (i jak dotąd ostatni) w roku 1960. Nowe wydanie z okazji 50-lecia tej książki zawierać będzie dodatkowo pracę Ch. Tolkiena pt. Battle of the Goths and the Huns, poetyckie Waking of Angantyr i wyjątkową w swojej formie i treści relację z zawodów na zagadki między królem Heidrekiem i bogiem Odynem. Oryginalna książka Christophera Tolkiena nosiła tytuł Saga of King Heidrek the Wise: Translated from the Icelandic with Introduction, Notes and Appendices.

Przeczytaj resztę wpisu »

Tolkien na wakacjach: Kornwalia

Są wakacje. Wielu naszych Czytelników odpoczywa teraz od nauki i pracy, wielu wyjechało na wakacje w bliższe lub dalsze rejony naszego „Śródziemia”. A serwis Elendilion chciałby odwiedzić miejsca, w które ruszał na wakacyjny wypoczynek Tolkien w różnych okresach swojego życia. Odwiedził wiele miejsc w Anglii i Kornwalii, w Walii i Szkocji (aż po rzekę Tay), w Irlandii (czytaj: „Lato 1954 – Tolkien w Kerry”, „An bhfuil Tolkien feicithe agat le deanail?”). Odwiedzał też Szwajcarię (czytaj: „Tolkien w Alpach (1911)”), Francję, Belgię, Holandię, Włochy (czytaj: „Tolkien we Włoszech (lipiec-sierpnień 1955)”), a także wybrał się w roku 1966 w rejs po Morzu Śródziemnym. Nigdy nie zrealizował swoich planów związanych ze Stanami Zjednoczonymi, Szwecją i Finlandią… A my zapraszamy Was dziś na wycieczkę do tolkienowskiej Kornwalii.

0038Z Kornwalii (staroangielskie Cornwealas) pochodziła matka Tolkienowskiego bohatera o imieniu Ælfwine Wídlást (ur. w 869 r. – zm. po 914 r.; znany też jako Elendil, Eriol, Żeglarz). Gdy ojciec Ælfwine’a odpłynął na Zachód w swoim statku o nazwie Éarendel w roku 878, a król Alfred ukrywał się przed Wikingami na wyspie Athelney w Somerset, Matka chłopca zbiegła z synem przed niebezpieczeństwem do krainy swojego ludu w Walii Zachodniej (jak nazywano Kornwalię). Mały Ælfwine miał wtedy zaledwie 9 lat. W Kornwalii nauczył się języka starowalijskiego i wielu rzemiosł. Przed rokiem 899 (czyli zanim osiągnął 30 lat) powrócił w służbę u swojego króla Alfreda do Somerset w Wessex. Brał udział w ostatnich wojnach tego władcy (więcej o tym bohaterze przeczytacie w temacie Świat Aelfwine Żeglarza: królestwo Edwarda Starszego w X w. u Elendilich). W Kornwalii mieli też swój wakacyjny domek Alboin i Oswin Errolowie, bohaterowie Zagubionej drogi (The Lost Road, HoMe V, str. 40, 42-43). W II części Zapisków Klubu Mniemań (The Notion Club Papers [Part Two], HoMe IX, str. 266) czytamy relację Lowdhama i Jeremy’ego z ich podróży na zachodnie wybrzeże Brytanii i Irlandii w lipcu 1987 r. Uczeni odwiedzają tamtejsze Land’s End.


Wyświetl większą mapę

Na naszej mapie zaznaczyliśmy najważniejsze tolkienowskie punkty w Kornwalii. Oznaczyliśmy je literami, jak w tekście.

cornwallTolkien świetnie znał Kornwalię (hrabstwo ceremonialne Anglii ze stolicą w Truro, pow. 3563 km2, 534 tys. mieszkańców, flaga czyli krzyż św. Pirana, patrona Kornwalii, po lewej). Bywał tam kilkakrotnie latem. Krajobrazy pięknej, kwiecistej Kornwalii odcisnęły też swój ślad w jego wczesnej twórczości. Jeżeli spotykamy u Tolkiena wątki celtyckie, to zawdzięczamy je przede wszystkim jego fascynacji tym południowo-zachodnim skrajem Wielkiej Brytanii. Nazwa Kornwalii (ang. Cornwall < staroang. Cornwealas ‚Walijczycy w Kornubii’, kornijskie Kernow) składa się z dwóch członów: Corn- pochodzi od nazwy celtyckiego plemienia, które Rzymianie znali jako Cornovii, a Brytowie jako Corneu. Celtycki rdzeń cern (spokrewniony z łacińskim cornus, angielskim horn) oznacza ‚róg’, ale też ‚półwysep w kształcie rogu’, ale istnieje też teoria, która łączy tę plemienną nazwę z rogatym bóstwem, znanym jako Cernunos (łączy się go ze średniowiecznym Hernem). Drugi człon nazwy wywodzi się od anglosaksońskiego (staroangielskiego) wealas ‚(zromanizowani) obcy’. Kornwalię nazywano też Zachodnią Walią (ang. West Wales) – taki termin spotykamy u Tolkiena w relacjach o  Ælfwine Żeglarzu. O Kornwalii dowiecie się więcej z obszernego opisu w angielskiej Wikipedii.

Przeczytaj resztę wpisu »

Wcześniejsze wpisy →