„Nie braknie Ci nigdy słów radości…”

09.05.10, 00:32, dodany przez Galadhorn

Prezentujemy dziś pierwszy majowy tekst o tłumaczeniu modlitw maryjnych na języki Śródziemia. Autorem tych elfickich tłumaczeń był sam J.R.R. Tolkien

W ciemnych dniach wojny (której zakończenie wspominają ówcześni Alianci 8 i 9 maja), dnia 8 stycznia 1944 r., J.R.R. Tolkien napisał do swojego syna Christophera (pogrubienie moje):

Pamiętaj o swoim Aniele Stróżu. To nie jest pulchna pani o łabędzich skrzydłach! Poza tym (przynajmniej w moim pojęciu i odczuciach): wszytkie stworzenia obdarzone wolną wolą zostały (jak to powiedzieć?) postawione w takiej pozycji, by patrzeć (lub potencjalnie mieć możliwość spojrzenia) Bogu w twarz. Lecz Bóg (o ile można tak powiedzieć) stoi także za nami. Wspiera i karmi nas, swoje stworzenia. A w cudownym miejscu mocy, gdzie dotyka nas owa lina ratownicza, pępowina duchowa, stoi nasz Anioł, zwrócony twarzą ku Bogu w obie strony: za nami, czyli tam, gdzie my Go nie widzimy, i przed nami. Oczywiście nie znaczy to, że powinieneś się męczyć spoglądaniem Bogu w twarz z własnej wolnej woli i własnymi siłami (i wola, i siła są, jak mówiłem, darem „z tyłu”). Jeśli nie potrafisz odnaleźć wewnętrznego pokoju (a niewielu otrzymuje ten dar i na pewno ja się do nich nie zaliczam) wśród niepokojów i cierpień, nie zapominaj mimo to, że dążenie do pokoju nie jest próżnym działaniem, lecz działaniem bardzo konkretnym. Przepraszam, że Ci o tym piszę i to w takich urywanych zdaniach. Więcej nic nie mogę zrobić dla Ciebie, najdroższy… Jeśli nie robisz tak jeszcze, uczyń swoim zwyczajem odmawianie pochwalnych modlitw. Odmawiam ich dużo (po łacinie): Gloria Patri, Gloria in excelsis, Laudate Dominum; Laudate pueri Dominum, jeden z niedzielnych psalmów (do którego jestem bardzo przywiązany); i Magnificat; także Litania Loretańska (wraz z modlitwą Sub tuum praesidium). Jeśli znasz je na pamięć, nie braknie Ci nigdy słów radości. Dobrą i godną podziwu rzeczą jest także znać na pamięć Kanon Mszy.

Zaczął się maj, w Kościele miesiąc szczególnie poświęcony Matce Jezusa Chrystusa, Maryi z Nazaretu. Wspomnijmy zatem pewne ciekawe tłumaczenie Tolkiena na język quenya, mowę Elfów Wysokiego Rodu…

Rękopis Tolkiena z quenejskim tłumaczeniem fragmentu Litanii Loretańskiej został opublikowany w 44. numerze czasopisma Vinyar Tengwar (z czerwca 2002 r.). Jest to spersonalizowana karta pocztowa z nadrukowanym napisem „From Professor J.R.R. Tolkien, Merton College, Oxford” i z zapisanymi ręcznie w quenya modlitwami: Ojcze nasz, Zdrowaś Maryjo, Pod Twoją obronę, Litanią Loretańską. Analiza tekstu i kontekstu wskazuje, że przekład powstał gdzieś w latach 50. XX wieku. Sama Litania została przetłumaczona przez Tolkiena tylko w małym fragmencie. My pozwalamy sobie przedstawić próbę pełnego tłumaczenia, którego autorem jest Beren Mablost z Elendilich (tutaj wpis źródłowy; w poniższym „przedruku” pogrubiamy oryginalny tekst Tolkiena):

„Arcandë Loreto” (‚Błaganie/Litania z Loreto’)

Heru, órava omessë.
A Hrísto, órava omessë.

Héru, órava omessë.
A Hrísto, ámë hlarë.
A Hrísto, ámë etehlarë.

Atar meneldëa, Eru,
órava omessë.
A Eruion, Mardorunando, Eru,
órava omessë.
A Airefëa Eru,
órava omessë.
A Airë Neldië, Eru Er,
órava omessë.

A Airë María, – arca atarmë –
Airë Eruontarië,
Airë Wendë mi Wenderon,
Amillë Hrísto,
Amillë Eruva Hostalë, (‘Bożego Zgromadzenia’)
Amillë Eruva lissëo,
Amillë ampoica,
Amillë vénëa,
Amillë alappina, (‘nietknięta’)
Amillë arta, (‘szlachetna’)
Amillë *ilúcarëa, (adj. ‘ il-úcarë-a’ – ‘*niewinna’)
Amillë ammanë, (‘najlepsza’)
Amillë Mára Quetto, (‘dobrego słowa’)
Amillë Ontaro,
Amillë Etelehtaro,
Wendë Assaila,
Wendë Alcarin, (‘chwalebna’)
Wendë Istaina, (‘znana – sławna’)
Wendë Vala, (‘można – potężna’)
Wendë Apsenena,
Wendë Voronda,
Ceniehyellë Failiëo, (‘cen-ië-hyellë’)
Mahalma Ingolëo, (‘ingolë’ – archaizm)
Tyarië Alasselmo,
Mirroanwë fairëa,
Mirroanwë hantalëo,
Mirroanwë Erëa *erunduriëo, (‘eru-ndur-ië’)
Losillë Muina,
Mindon Navindova,
Mindon Axollo Andamundava,
Coa Laurëa,
Marcirya Eruva Nilmëo,
Ando Erumano,
Él arinya, (‘él’ – archaizm)
Envinyatië laiwo,
Ortírië úcarindoron,
Alassë harninaron, (‘szczęście zranionych’)
Sámë Hrístova liëo, (‘ludu Chrystusa’)
Tári Valaron, ( w sensie ‘aniołów’)
Tári *Valataron, (lub: Minyataron, Nosseheruron – patriarcha – ‘praojciec’> ‘wódz klanów’)
Tári Tercánoron, (‘tercáno’ – ‘herold’, może: Apacánoron?)
Tári *Mentamoron, [pl. gen. ‘Apostoł’, gr ‘apóstolos’ – ‘wysłaniec’ (‘menta’ +’mo’)]
Tári Nwalyainaron, (‘nwalya-ina’ – ‘umęczony’)
Tári Voronwion, (‘wiernych’)
Tári Wendion,
Tári Ilyo Aimoron,
Tári ú Minya Úcarëo nostaina,
Tári Erumanenna tultaina, (tulta-)
Tári Anairë *Olosilliëo, [‚losille’ – ‚róża’, jak w: lassë>olassië (*Losilleono?)]
Tári nossëo,
Tári sérëo,
Tári Pellenórëo. (tylko w polskiej litanii)

Eulë Eruva, i aumapalyë úcari ambaro,
ámen apsenë, Heru.
Eulë Eruva, i aumapalyë úcari ambaro,
ámë etehlarë, Heru.
Eulë Eruva, i aumapalyë úcari ambaro,
órava omessë.

Arca atarmë, Airë Eruontarië,
Polien nalmë valdë vandaron Hrísto.

Ámen arcë
Anta men núrorelyan, Heru Eru, ná alya as vorima alwë fëo ar hravo: ar terë alcarinqua arcandë Anairëo Marío, voro Wendëo, ámë etelehtë nyérerello ar anta vorima alassë.
Terë Hrísto Herulmo.
Násië.

Litaniæ Lauretanæ

Kyrie, eleison.
R. Christe, eleison.
Kyrie, eleison.
Christe, audi nos.
R. Christe, exaudi nos.
Pater de cælis, Deus,
R. miserere nobis.
Fili, Redemptor mundi, Deus,
R. miserere nobis.
Spiritus Sancte Deus,
R. miserere nobis.
Sancta Trinitas, unus Deus,
R. miserere nobis.
Sancta Maria, — R. ora pro nobis. —
Sancta Dei Genetrix,
Sancta Virgo virginum,
Mater Christi,
Mater Ecclesiæ,
Mater Divinae gratiae,
Mater purissima,
Mater castissima,
Mater inviolata,
Mater intemerata,
Mater amabilis,
Mater admirabilis,
Mater boni Consilii,
Mater Creatoris,
Mater Salvatoris,
Virgo prudentissima,
Virgo veneranda,
Virgo prædicanda,
Virgo potens,
Virgo clemens,
Virgo fidelis,
Speculum iustitiæ,
Sedes sapientiæ,
Causa nostrae laetitiæ,
Vas spirituale,
Vas honorabile,
Vas insigne devotionis,
Rosa mystica,
Turris Davidica,
Turris eburnea,
Domus aurea,
Foederis arca,
Ianua cæli,
Stella matutina,
Salus infirmorum,
Refugium peccatorum,
Consolatrix afflictorum,
Auxilium Christianorum,
Regina Angelorum,
Regina Patriarcharum,
Regina Prophetarum,
Regina Apostolorum,
Regina Martyrum,
Regina Confessorum,
Regina Virginum,
Regina Sanctorum omnium,
Regina sine labe originali concepta,
Regina in cælum assumpta,
Regina Sanctissimi Rosarii,
Regina familiæ,
Regina pacis,

Agnus Dei, qui tollis peccata mundi,
R. parce nobis, Domine.
Agnus Dei, qui tollis peccata mundi,
R. exaudi nobis, Domine.
Agnus Dei, qui tollis peccata mundi,
R. miserere nobis.

V. Ora pro nobis, Sancta Dei Genetrix,
R. Ut digni efficiamur promissionibus Christi.

Oremus
Concede nos famulos tuos, quæsumus, Domine Deus, perpetua mentis et corporis sanitate gaudere: et gloriosa beatæ Mariæ semper Virginis intercessione, a præsenti liberari tristitia, et æterna perfrui lætitia. Per Christum Dominum nostrum.
R. Amen.

Litania loretańska

Kyrie elejson, Chryste elejson, Kyrie elejson.
Chryste, usłysz nas, Chryste, wysłuchaj nas.
Ojcze z nieba, Boże, — zmiłuj się nad nami.—
Synu, Odkupicielu świata, Boże,
Duchu Święty, Boże,
Święta Trójco, Jedyny Boże,
Święta Maryjo, — módl się za nami.—
Święta Boża Rodzicielko,
Święta Panno nad pannami,
Matko Chrystusowa,
Matko Kościoła,
Matko łaski Bożej,
Matko nieskalana,
Matko najczystsza,
Matko dziewicza,
Matko nienaruszona,
Matko najmilsza,
Matko przedziwna,
Matko dobrej rady,
Matko Stworzyciela,
Matko Zbawiciela,
Panno roztropna,
Panno czcigodna,
Panno wsławiona,
Panno można,
Panno łaskawa,
Panno wierna,
Zwierciadło sprawiedliwości,
Stolico mądrości,
Przyczyno naszej radości,
Przybytku Ducha Świętego,
Przybytku chwalebny,
Przybytku sławny pobożności,
Różo Duchowna,
Wieżo Dawidowa,
Wieżo z kości słoniowej,
domu złoty,
Arko przymierza,
Bramo niebieska,
Gwiazdo zaranna,
Uzdrowienie chorych,
Ucieczko grzesznych,
Pocieszycielko strapionych,
Wspomożenie wiernych,
Królowo Aniołów,
Królowo Patriarchów,
Królowo Proroków,
Królowo Apostołów,
Królowo Męczenników,
Królowo Wyznawców,
Królowo Dziewic,
Królowo wszystkich Świętych,
Królowo bez zmazy pierworodnej poczęta,
Królowo wniebowzięta,
Królowo Różańca świętego,
Królowo rodziny
Królowo pokoju,
Królowo Polski,

Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, przepuść nam, Panie.
Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, wysłuchaj nas, Panie.
Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, zmiłuj się nad nami.

K.: Módl się za nami, Święta Boża Rodzicielko.
W.: Abyśmy się stali godnymi obietnic Chrystusowych.

Módlmy się
Panie, nasz Boże, daj nam, sługom swoim, cieszyć się trwałym zdrowiem duszy i ciała i za wstawiennictwem Najświętszej Maryi, zawsze Dziewicy, uwolnij nas od doczesnych utrapień i obdarz wieczną radością. Przez Chrystusa Pana naszego.
W.: Amen.

Kategorie wpisu: Biografia Tolkiena, Lingwistyka, Listy Tolkiena